Kan een bijverdienpremie de Hoogeveners helpen die door werk in de armoedeval terecht zijn gekomen?
Een andere optie om mensen et helpen bij een deeltijdbaan in de bijstand is de bijverdienpremie. Dat ligt in de lijn met eerder genoemde uitstroompremie of werkbonus. Maar in dit geval is het meer een hulpmiddel om deeltijdwerk aantrekkelijker te maken. Dit in Amsterdam succesvolle experiment ligt overigens wel dichtbij de aanpak van Voorschoten die we hiervoor al toegelicht en gepromoot hebben. Zie verder het onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam ‘bijverdienpremie voor werkenden in de bijstand loont’[1]. Als CDA zijn we wel gemotiveerd om te kijken of een bijverdienpremie voor werken in de bijstand ons verder kan helpen om mensen meer in deeltijd te laten werken ondanks een bijstandsuitkering. Op basis van artikel 31 lid 2 van de Participatiewet kunnen inkomsten uit arbeid vrijgesteld worden. Er is dus ruimte in de wet. Laten we die gebruiken.
Bijverdienpremie met parttime werk (hva.nl)
Van de gemeente Amsterdam: Bijverdienpremie een waardevol extraatje voor velen
Financieel iets overhouden van het salaris dat je maandelijks verdient. Hoe logisch is dat? Voor werkenden in de bijstand is dat iets nieuws. In Amsterdam profiteren steeds meer bijstandsgerechtigden van deze lokale regeling, in ieder geval voor de komende twee jaar. Want, half november 2021 schreef de Amsterdamse wethouder Groot Wassink aan de gemeenteraad dat tot eind 2023 alle parttime werkende bijstandsgerechtigden in Amsterdam 30% van hun inkomsten mogen behouden, tot een maximum van 219 euro per maand. Een flink bedrag als je weet dat een alleenstaande bijstandsgerechtigde moet rondkomen van 1024 euro per maand.
Dit besluit nam hij op basis van onderzoeksresultaten van het Amsterdams Experiment met de Bijstand (2018-2021), uitgevoerd door de Hogeschool van Amsterdam i.s.m. de Universiteit van Amsterdam. Onderdeel van het experiment was de invoering van de Bijverdienpremie. Een financiële prikkel die bijstandsgerechtigden hopelijk zou aanzetten om (meer) te werken.
Tot 2018 hielden bijstandsgerechtigden die in deeltijd werkten, niets over van hun inkomsten. Alle inkomsten werden gelijkgetrokken met de hoogte van de uitkering, ongeacht of ze 4 of 24 uur werkten. De bijverdienpremie beloont nu werken in de bijstand. Twee keer per jaar – in juni en november – ontvangen werkende bijstandsgerechtigden automatisch de premie, zonder dat dit invloed heeft op hun toeslagen.
Wat is het effect van deze regeling en wat betekent het voor de bijstandsgerechtigden? De afgelopen drie jaar hebben we circa 700 bijstandsgerechtigden geïnterviewd, onder meer om een antwoord op deze vragen te vinden.
Nog los van de vraag of het tot meer arbeidsparticipatie leidt, blijken bijstandsgerechtigden die al in deeltijd werken heel blij met deze premie. Voor hen is de premie een beloning voor hun inzet op de arbeidsmarkt. Ze doen (eindelijk) mee en voelen zich gezien en gewaardeerd! Een uitkering ervaren zij niet als beloning voor werk. De premie daarentegen verdienen ze zelf en is daarmee belangrijk voor hun gevoel van eigenwaarde. Daarnaast is de premie een zeer welkome aanvulling op de uitkering. Iemand noemde het zelfs een reddingsboei. Het geeft mensen lucht, verlaagt de stress en helpt de touwtjes aan elkaar te knopen. Op onze vraag waaraan ze het geld besteden, antwoordden de meesten: vaste lasten; schulden en achterstallige betalingen; kinderen (kleding, uitjes). Dus naast meer bestaanszekerheid en een gevoel van waardering, zorgt de premie voor minder spanning, minder schulden en een gezonder leven.
Daarom is het goed dat de gemeente Amsterdam heeft besloten om de bijverdienpremie vanaf maart 2021 uit te breiden naar de gehele bijstandspopulatie (niet alleen de deelnemers van het experiment) en vanaf deze maand te verlengen tot eind 2023. Dus over de gemeenteraadsverkiezingen heen! Het is nu aan Den Haag om de bijverdienpremie landelijk te implementeren. Want arbeid moet lonen, ook voor mensen in de bijstand.
Dr. Sandra Bos
Projectleider Amsterdams Experiment met de Bijstand vanuit de Hogeschool van Amsterdam; onderzoeker bij WorkLab en Center of Expertise of Urban Governance and Social Innovation (HvA).
[1] Bijverdienpremie voor werkenden in de bijstand loont – Sociale Vraagstukken
